Doświadczenia krajów wysoko rozwiniętych wskazują, że system płac należy do najważniejszych elementów zarządzania w każdym podmiocie gospodarczym, niezależnie od jego wielkości i formy własności. Od kwalifikacji pracowników, jakości wykonywanej przez nich pracy i zaangażowania zależą efekty pracy każdej firmy i jej prestiż. Wymaga to obiektywnego motywowania różnych grup zawodowych.
Tymczasem z doświadczeń polskich wynika, że po 10 latach funkcjonowania gospodarki rynkowej płace są najmniej zreformowaną dziedziną, tam gdzie wprowadzono zmiany, nie zawsze sprzyjają one obiektywnemu powiązaniu pracy z płacą. Do 1998 r. problem ten nie dotyczył bezpośrednio placówek służby zdrowia, gdyż jako jednostki budżetowe miały zarówno środki na wynagrodzenia jak i zasady wynagradzania określone centralnie. Chociaż środki jak i zasady nie gwarantowały prawidłowego na miarę wykonywanych przez służbę zdrowia funkcji, opłacania pracowników, kierownictwa placówek nie miały na to żadnego wpływu. Nieprawidłowości płac upatrywano głównie w niskim ich poziomie, nie dostrzegając niewłaściwego zróżnicowania płac.
Przekształcenie placówek służby zdrowia w samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej spowodowało konieczność kształtowania przez nie zasad wynagradzania we własnym zakresie. Przed placówkami służby zdrowia otworzyły się więc możliwości dostosowania systemów płac do specyfiki ich działalności i potrzeb w zakresie różnicowania płac. Nie zniknęła jednak bariera ograniczająca te możliwości w postaci niedostatecznych środków na wynagrodzenia. Po wprowadzeniu reformy środki te uległy nawet relatywnemu zmniejszeniu.
ZASADY WYNAGRADZANIA A RESTRUKTURYZACJA PLACÓWEK SŁUŻBY ZDROWIA CZ. II
Przypomnijmy więc, żc sytuacja płacowa pracowników służby zdrowia nigdy nie była dobra na tle innych dziedzin gospodarki, w hierarchii działo- wcj gospodarki zawsze znajdowała się na dole. Jednak w latach 90-tych stopniowemu pogorszeniu uległy relacje w stosunku do sfery materialnej. O ile jeszcze w 1993 r. płace przeciętne stanowiły 81% płacy w sektorze przedsiębiorstw, w 1998 r. – 74,4% to w 1999 r., a więc w pierwszym roku reformy służby zdrowia spadły do 73,3%. W 1998 r. np. przeciętna płaca pielęgniarek i położnych była niższa od takich grup zawodowych jak średni personel biurowy, pracownicy socjalni i pracownicy bibliotek i archiwów, gdzie kwalifikacje i odpowiedzialność pracy są zdecydowanie niższe od pielęgniarek. Charakterystyczne jest, żc relacje płac w służbie zdrowia pogarszają się po 1995 r., kiedy nastąpiło przyśpieszenie wzrostu gospodarczego kraju mierzonego dynamiką PKB. Nie można więc wiązać niskich płac z kryzysem gospodarczym.
Dalsze pogarszanie się sytuacji płacowej pracowników służby zdrowia po 1998 r. związane jest z jej wyłączeniem z państwowej sfery budżetowej. Spowodowało to, że nie obowiązuje jej wskaźnik wzrostu płac ustalony dla tej sfery w ustawach budżetowych. Państwo przestało się interesować wzrostem płac, odsyłając protestujących lekarzy i pielęgniarki do swoich pracodawców, którzy jednak w przeciwieństwie do sektora przedsiębiorstw nic mają wpływu na wielkość środków na wynagrodzenia. Niejednokrotnie kasy chorych przy zawieraniu kontraktów z placówkami służby zdrowia zastrzegają nawet, aby środki przeznaczać w pierwszej kolejności na sfinansowanie usług medycznych a nie na podwyżki wynagrodzeń.
Leave a reply