Jak wynika z zaprezentowanych definicji wszyscy autorzy pomijają przeznaczenie podatków, a więc celu na jaki winny być wykorzystane środki w ten sposób zgromadzone. Pojęcie podatku zostało ustawowo zdefiniowane w art. 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 1997 r., nr 137, poz. 926 z późn. zm.: ostatnia Dz.U. z 1999 r., nr 11, poz. 95 i nr 92, poz. 1062). Oznacza ono publicznoprawne, nieodpłatne i przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa lub gminy, które wynika z ustawy podatkowej. W definicji tej należy zwrócić uwagę na jej poszczególne elementy (cechy):
– 1) podatki są abstrakcyjnym stosunkiem prawnym, których przedmiotem jest świadczenie pieniężne wiążące się z jego wymiarem i poborem w jednostkach pieniężnych danego kraju. Podatek tym się różni od innych świadczeń, że ma charakter pieniężny. Jakiekolwiek inne niepieniężne świadczenia (osobiste lub materialne), choćby wyczerpywały wszystkie pozostałe cechy podatku, nie są podatkami. Abstrakcyjność (ogólność) jako cecha świadczeń podatkowych oznacza, iż normy prawne generalnie obowiązujące określają obowiązki podatkowe pewnych kategorii podmiotów prawa nie oznaczonych jednak indywidualnie (imiennie), lecz przy użyciu nazw ogólnych. Oznacza to, że jest on ustanawiany w sposób jednolity w odniesieniu do wszystkich podmiotów podlegających opodatkowaniu z określonego tytułu. Abstrakcyjny charakter podatków oznacza więc, iż są one świadczeniami pieniężnymi nakładanymi na daną kategorię (grupę) podmiotów prawa, wyodrębnionych ze względu na określone cechy, która jest zobowiązana do zapłaty świadczenia według powtarzalnych zasad ustalających rozmiary świadczenia, termin i sposób zapłaty podatku:
– 2) podatki są świadczeniami przymusowymi (obowiązkowymi). Ich pobór jest zabezpieczony przymusem prawnym państwa. Ten charakter świadczeń podatkowych wynika z władczych uprawnień państwa w stosunku do wszystkich podmiotów prawa, które zamieszkują na jego terytorium lub posiadają na nim źródło podatkowe. Przymus podatkowy oparty jest na aktach normatywnych pochodzących od organów władzy państwowej. Władztwo państwa obejmuje zarówno prawo stanowienia podatków, jak i prawo do ich wymiaru i poboru łącznie ze stosowaniem represji i przymusowej egzekucji należności podatkowej oraz nałożenia dodatkowych kar z tego tytułu:
– 3) podatki są świadczeniami bezzwrotnymi. Bezzwrotny charakter świadczeń podatkowych polega na definitywnym przekazywaniu świadczeń pieniężnych przez podmiot zobowiązany na rzecz budżetu państwa lub innego funduszu celowego. Cecha ta oznacza, iż raz wpłacona należność podatkowa we właściwej wysokości nie podlega zwrotowi na rzecz podatnika:
– 4) podatki są świadczeniami nieodpłatnymi i stanowią klasyczny przykład wymiany nieekwiwalentnej. Nieekwiwalentność podatków oznacza, iż nie są one bezpośrednio związane z żadnym wzajemnym świadczeniem ze strony państwa i jego budżetu na rzecz podatnika. Podatki nie są zatem pobierane według zasady ekwiwalentności świadczeń, lecz według zdolności podatkowej, tj. zdolności podatnika do ponoszenia ciężarów na rzecz państwa. Miarą zaś tej zdolności mogą być majątek, dochód i konsumpcja podatnika i wreszcie
– 5) podatki są świadczeniami pobieranymi przez państwo lub inny związek publicznoprawny na podstawie przepisów prawa określających warunki, wysokość i terminy płatności. Oznacza to, iż mogą one być nakładane na abstrakcyjnie określonych adresatów w drodze aktów normatywnych uchwalonych przez parlament (Sejm i Senat) oraz pod- pisanych przez prezydenta RP, nie zaś w drodze decyzji administracyjnych dotyczących konkretnych osób. Każdy więc podmiot znajdujący się w sytuacji określonej przez prawo jest obowiązany płacić podatek w wysokości i w terminach ujętych prawem. Ta jednostronność uchwalania podatku oznacza, iż z jego pojęcia wyłączone są świadczenia oparte na umowie. Podatek ustala państwo w sposób jednostronny, bez konieczności uzyskiwania zgody podatnika.
Leave a reply