W II połowie XVIII wieku Adam Smith (ekonomista brytyjski, Szkot, zwolennik liberalizmu w gospodarce) sformułował cztery klasyczne zasady podatkowe. Zaliczył do nich: równość i pewność opodatkowania oraz jego dogodność i taniość. Pierwsza zasada nawiązuje do konieczności proporcjonalnego (równomiernego) dostosowywania opodatkowania poszczególnych podmiotów do ich możliwości związanych z osiąganymi dochodami. Zasada pewności opodatkowania oznacza, stabilizację danego rodzaju podatku. Podkreśla, iż każdy zobowiązany do zapłaty podatku powinien go płacić w sposób wcześniej określony, a nie dowolny lub przypadkowy, bowiem pewność co do wysokości nałożonego obciążenia podatkowego jest niezwykle istotna z punktu widzenia zaufania obywatela do państwa. Z kolei zasada dogodności płacenia podatku charakteryzuje się tym, że należy pobierać je w sposób i w czasie najbardziej dogodnym dla podatników. Wreszcie zasada taniości podatku postulowała, aby ich pobór nie wstrzymywał dynamizmu pracy podatnika, a wizyty urzędników u podatników powinny być ograniczone do niezbędnego minimum.
W sto lat później zasady te rozwinął, obejmując nimi nie tylko interesy osób zobowiązanych do płacenia podatków, ale także szeroko rozumiany interes społeczny, niemiecki ekonomista Adolf Wagner (żyjący w latach 1835-1917). Wyróżnił on cztery kolejne rodzaje zasad podatkowych, a mianowicie: zasady fiskalne, gospodarcze, sprawiedliwości społecznej i techniki podatkowej.
Wśród zasad fiskalnych wymieniał ich wydajność i elastyczność, które powinny stanowić poważne źródło dochodów państwa, a ich konstrukcja umożliwiać dostosowywanie się do różnorodnych warunków i sytuacji gospodarczych. Oznacza to, iż dochody podatkowe powinny rosnąć w miarę wzrostu wydatków państwa.
Leave a reply