Prawo działalności gospodarczej wymaga, aby postępowanie (czynności) kontrolne było podjęte na podstawie upoważnienia wydanego przez organ koncesyjny (art. 21 ust. 2). Ustawa nie wspomina także o obowiązku powiadomienia koncesjonariusza o wszczęciu postępowania kontrolnego. Praktycznie wydaje się, iż powinien on być powiadomiony o tym, bowiem chodzi oto, aby wiedział w jakim charakterze i przez kogo jest kontrolowany, zwłaszcza że organów kontroli jego działalności jest wiele.

Z kolei dla przedsiębiorców podstawowe znaczenie ma określony przez pr. dz. gosp. zakres kontrolowanych uprawnień organu koncesyjnego. Należy zauważyć, iż ustawa ta (w art. 21 ust. 1) wyraźnie określa przedmiot kontroli, której jest działalność gospodarcza. Określony przedmiot kontroli ujmuje następujące zakresy zagadnień:

Podatek ten powstał w latach czterdziestych XIX wieku. Podatki dochodowe zajmują istotne miejsce w polskim systemie podatkowym. Mianem tym określa się przede wszystkim podatek dochodowy od osób fizycznych i podatek dochodowy od osób prawnych.

Aktualnie w Unii Europejskiej trwa nadal proces doskonalenia systemu podatku VAT, którego celem jest dalsze jego uproszczenie i ujednolicenie między państwami UE i państwami stowarzyszonymi z Unią.

– 7) zarządzania liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych, tj. działalności zamieszczonej w art. 14 ust. 1 pkt 7 pr. dz. gosp. Podstawowym aktem prawnym jest ustawa z 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. nr 96, poz. 591 z późn. zm.) oraz ustawa z 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” (Dz.U. nr 84, poz. 948). Zobacz także akty wykonawcze: 1) rozporządzenie ministra transportu i gospodarki morskiej z 17 kwietnia 1998 r. w sprawie rodzajów dokumentów i zakresu informacji wymaganych przy składaniu wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na zarządzaniu liniami kolejowymi i wykonywaniu przewozów kolejowych (Dz.U. nr 53, poz. 340) oraz 2) rozporządzenie tegoż ministra z 8 maja 1998 r. w sprawie określenia wysokości i sposobu uiszczania opłaty na udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na zarządzaniu liniami kolejowymi i wykonywaniu przewozów kolejowych (Dz.U. nr 53, poz. 341).

Przepisy odrębnych ustaw w zakresie podejmowania, organizacji i wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu określają warunki w odniesieniu do:

Proces ubiegania się i udzielenia koncesji może być poprzedzony instytucją promesy, czyli przyrzeczeniem wydania koncesji. Nauka i praktyka zna dwa podstawowe rodzaje promesy:

Pojęcia „koncesja” ustawa z 19 listopada 1999 r. nie definiuje. Podobnie znaczenia tego terminu nie podają również inne odrębne, szczególne lub monotematyczne akty normatywne, przyjmujące wymóg uzyskania koncesji na podejmowanie i wykonywanie określonego rodzaju działalności gospodarczej.

Ostatnia z definicji (zob. C. Kosikowski: Polskie publiczne prawo gospodarcze z 2000 r.) nakazuje pojęcie koncesji rezerwować dla aktu wyrażania przez właściwy organ państwowy zgody na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej zastrzeżonej prawnie na rzecz państwa lub mającej szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa i obywateli.

Jest najbardziej powszechnym podatkiem, który można określić jako modelowy podatek samorządowy (lokalny). Ma on częściowo charakter podatku majątkowego. Zasady opodatkowania tym podatkiem reguluje ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 1991 r., nr 9, poz. 31 z póżn. zm.: ostatnia z 1999 r., nr 96, poz. 1129). Niektóre postanowienia w sferze konstrukcji tego podatku zapadają w drodze rozporządzeń ministra finansów lub poprzez uchwały rad gmin.

W II połowie XVIII wieku Adam Smith (ekonomista brytyjski, Szkot, zwolennik liberalizmu w gospodarce) sformułował cztery klasyczne zasady podatkowe. Zaliczył do nich: równość i pewność opodatkowania oraz jego dogodność i taniość. Pierwsza zasada nawiązuje do konieczności proporcjonalnego (równomiernego) dostosowywania opodatkowania poszczególnych podmiotów do ich możliwości związanych z osiąganymi dochodami. Zasada pewności opodatkowania oznacza, stabilizację danego rodzaju podatku. Podkreśla, iż każdy zobowiązany do zapłaty podatku powinien go płacić w sposób wcześniej określony, a nie dowolny lub przypadkowy, bowiem pewność co do wysokości nałożonego obciążenia podatkowego jest niezwykle istotna z punktu widzenia zaufania obywatela do państwa. Z kolei zasada dogodności płacenia podatku charakteryzuje się tym, że należy pobierać je w sposób i w czasie najbardziej dogodnym dla podatników. Wreszcie zasada taniości podatku postulowała, aby ich pobór nie wstrzymywał dynamizmu pracy podatnika, a wizyty urzędników u podatników powinny być ograniczone do niezbędnego minimum.

Na wysokość podatku od dochodów osób fizycznych mają wpływ: przychody, koszty uzyskania przychodu, skala podatkowa, progi podatkowe, kwota wolna od podatku i ulgi podatkowe. Źródłami przychodu są m.in. stosunek pracy i jemu pokrewne, emerytury i renty, działalność gospodarcza, prawa majątkowe, kapitały pieniężne i sprzedaż nieruchomości lub samochodów.

Wymiar podatku dochodowego od osób prawnych jest dokonywany na podstawie skali proporcjonalnej. Stawki są procentowe i zróżnicowane w zależności od tego, czy przedmiot i podstawę opodatkowania stanowił uzyskany dochód lub przychód podatnika. We wszystkich sytuacjach, gdy podstawę stanowił dochód podatnika obliczony za okres roku podatkowego i odpowiednio skorygowany o ulgi – stawka ta do końca 1996 r. wynosiła 40% rocznego dochodu. Począwszy od 1997 r. podstawowa stawka była corocznie zmniejszana o 2%.

Stopień i granice uporządkowania danego systemu podatkowego są trudne do ścisłego zdefiniowania. Podstawowe znaczenie dla polskiego prawa podatkowego mają przepisy ustawy zasadniczej (por. art. 84, 87, 92, 168 oraz rozdział X poświęcony zagadnieniom finansów publicznych). Takiej formy regulacji prawnej w powojennych konstytucjach nie było. Ponadto istotne znaczenie mają przepisy ordynacji podatkowej oraz odrębnych ustaw i rozporządzeń Rady Ministrów i ministra finansów. Dla funkcjonowania gospodarki państwa istotne znaczenie ma rodzaj i ilość zastosowanych podatków oraz wysokość obciążeń podatkowych. Podatki można klasyfikować według wielu różnych kryteriów. Podstawowe kryteria podziału to: