Podmiot ubiegający się o koncesję

W myśl ustawy z 1982 r. podmiot prywatny mógł otrzymać koncesję, tylko wówczas, jeśli na podstawie odrębnego zezwolenia prowadził działalność gospodarczą. Przy udzielaniu koncesji stosowano kryteria ekonomiczne. Podstawowymi kryteriami ekonomicznymi były: wartość bezpośredniego eksportu wytworzonych towarów lub świadczonych usług, która powinna stanowić 1/4 własnej produkcji lub usług oraz wartość eksportu, która powinna przekroczyć 1 mld ówczesnych złotych rocznie.

Zgodnie z treścią tej ustawy koncesji udzielano wyłącznie na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie eksportu lub importu ściśle określonych towarów, usług lub myśli naukowo-technicznej. Z otrzymania koncesji wyłączony był obrót towarami o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Stąd też ówczesna koncesja uprawniała do wykonywania działalności tylko na określonych rynkach (krajowym lub zagranicznym) lub też do zawierania pojedynczych umów.

Podmiot ubiegający się o koncesję był zobowiązany do zapewnienia prawidłowej obsługi kadrowej, organizacyjnej i technicznej. Organ koncesyjny mógł zaś odmówić udzielenia koncesji, cofnąć lub ograniczyć wydaną, jeżeli jej utrzymanie mogłoby mieć ujemny wpływ na sytuację handlową lub płatniczą państwa.

W pewnych sytuacjach – określonych w ustawie – organ koncesyjny był zobowiązany do cofnięcia lub ograniczenia udzielonej koncesji. Ponadto organ koncesyjny był również wyposażony w szerokie kompetencje (u- prawnienia) kontrolne wobec koncesjonariusza. (Stanowisku temu dali również wyraz C. Kosikowski: Koncesje w prawie polskim, Kraków 1996 i M. Waligórski: Administracyjna regulacja działalności gospodarczej, Poznań 1998).

Następnym podstawowym aktem normatywnym regulującym sytuację prawną w zakresie koncesjonowania działalności gospodarczej była ustawa z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz.U. nr 41, poz. 324 z wieloma późn. zm.). Pod rządami tej ustawy przeważało przekonanie, że zakres ingerencji państwa w swobodę podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej jest za szeroki, zaś krytyka przyjętych rozwiązań skupiała się przede wszystkim na powiększaniu katalogu dziedzin (gałęzi) tej działalności poddanych koncesjonowaniu.

Ostatnią regulacją prawną w zakresie koncesjonowania działalności gospodarczej jest ustawa z 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej, która koncesje traktuje jako wyjątek od ogólnej zasady wolności gospodarczej.