Category Biznes

Ustawa o ZOZ zawiera także przepisy ograniczające swobodę SPZOZ-ów w zbywaniu, wydzierżawianiu lub wynajmowaniu majątku trwałego. Wedle dawnego brzmienia art. 53 ust. 2 ustawy o ZOZ czynności te wymagały zgody organu założycielskiego, można było uznać za nadmierną ingerencję w samodzielność działania SPZOZ-u. Wedle nowego brzmienia powołanego przepisu, wedle którego zbycie, wydzierżawienie lub wynajęcie majątku trw ałego przez SPZOZ może być dokonane na zasadach określonych przez organ założycielski, a jedynie wniesienie majątku do spółki lub fundacji wymaga zgody organu założycielskiego. Organ założycielski może też pozbawić publiczny ZOZ składników przydzielonego lub nabytego mienia w przypadku połączenia lub podziału albo przekształcenia zakładu (art. 53a ust. 1), jak również decyduje o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji (art. 53a ust. 2 ustawy o ZOZ) – co może mieć podstawowe znaczenie praktyczne w ramach procesów prywatyzacji.

W przypadku akredytacji główną intencjąjest oddziaływanie w kierunku poprawy jakości i wskazanie placówek o dobrym poziomie. Trudność Standardów akredytacyjnych nie jest zatem dobierana ani na poziomic minimalnym, ani maksymalnym lecz z założeniem aby były one tzw. optymalne – osiągalne. Oznacza to, iż z jednej strony muszą stawiać relatywnie wysokie wymagania, z drugiej jednak strony być osiągalne dla większości szpitali, które podejmą wysiłek wprowadzenia zmian i usprawnień służących ich spełnieniu. Aby taką sytuację zachować akredytacja musi pozostawać procedurą dobrowolną. Szpital sam winien chcieć ją uzyskać i z własnej inicjatywy zgłosić gotowość poddania się przeglądowi akredytacyjnemu i niezależnej ocenie.

– 1. Analiza koszt-korzyść w odniesieniu do działalności profilaktycznej powinna obejmować większą liczbą lat. Długoletnia profilaktyka pozwala bowiem na znaczne wyeliminowanie kosztów wypadków przy pracy, wypłat odszkodowań dla pracowników i strat czasu pracy.

Sytuacja prawna w omawianym zakresie zasadniczo zmieni się z dniem 1 stycznia 2001 r., tj. wraz z wejściem w życie, zastępującej ustawę o działalności gospodarczej, ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej oraz ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, Nowa ustawa o działalności gospodarczej definiuje tę działalność podobnie do dotychczasowej, zasadniczo tak samo określa też przedsiębiorcę, wprowadza jednak nowy status spółki cywilnej, nakazując uważać za przedsiębiorcę nie spółkę, lecz wspólnika spółki cywilnej w zakresie jej działalności (art. 2 ust. 3).

Przedmiotem analizy uczyniono medyczną działalność profilaktyczną, na którą składa się ocena warunków pracy i ich wpływu na stan zdrowia pracujących wraz z wydawaniem stosownych zaleceń, ocena stanu zdrowia oraz orzekanie o zdolności do pracy w określonym zawodzie lub o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Ocenę warunków pracy określono jako wizytacje stanowisk pracy przez lekarza, uzyskiwanie informacji od pracowników i osób z odpowiednich komórek zakładu pracy. Bezpośrednią konsekwencją oceny warunków pracy jest sporządzanie charakterystyk stanowusk pracy, ich aktualizacja oraz wydawanie zaleceń lekarskich i kontrola poprzednich zaleceń. W wyniku takiej oceny następuje określenie częstotliwości badań okresowych i zakresu tych badań oraz badań uzupełniających. Ocena stanu zdrowia, jako drugi element orzekania o zdolności do pracy, dokonywana jest przez lekarza uprawnionego do badań profilaktycznych i opiera się o analizę sytuacji zdrowotnej pracowników w relacji do środowiska pracy. Ukierunkowana jest ona na wykrywanie chorób zawodowych, wczesne wykrywanie odchyleń stanu zdrowia będących wynikiem wpływu środowiska pracy oraz na określenie w razie zaistniałej potrzeby dodatkowych badań diagnostycznych i czynnościowych. Efektem obu tych działań jest wydanie orzeczenia lekarskiego. Warunkuje ono dopuszczenie pracownika do pracy na określonym stanowisku. Działania profilaktyczne stanowiące źródło kosztów i korzyści pracodawcy rozumie się więc wyłącznie jako te, które mają związek ze środowiskiem pracy i występującym ewentualnym narażeniem zawodowym. Dlatego też profilaktyka nie jest tu traktowana w sposób globalny, ale jako działania ukierunkowane na zapobieganie chorobom zawodowym, wypadkom przy pracy, zatruciom w miejscu pracy, inwalidztwu nabytemu w miejscu pracy lub spowodowanemu narażeniem zawodowym.

Rzeczywiste wykonanie przychodów ze składek zamknęło się kwotą 18 mld 841 min 800 tys zł, niedobór ze składek więc w stosunku do planu, na koniec 1999 roku wyniósł 1 mld 158 min 300 tys zł tj. 5,8%.

Fundamentalne znaczenie w zakresie prowadzenia prywatnej przedsiębiorczości posiada ustawa z 1996 roku o zawodach pielęgniarki i położnej. Ustawa ta, podobnie jak ustawa o zawodzie lekarza, dopuściła możliwość wykonywania zawodu pielęgniarki w różnych formach prawnych. Z chwilą wejścia w życie tej ustawy w połowic 1997 roku pielęgniarka nie jest zobowiązana do wykonywania swojego zawodu w ramach etatowego zatrudnienia w publicznej służbie zdrowia. Powołana ustawa i przepisy wykonawcze do niej określają, że pielęgniarka określone czynności może wykonywać samodzielnie, a pewne pod nadzorem lekarza lub z jego zlecenia. Przepisy te należałoby w pilnym trybie poddać analizie i poprzez NIPiP ewentualnie wnioskować o ich dalsze doprecyzowanie, w celu uniknięcia konfliktów w relacji zakres czynności i uprawnień zawodowych pielęgniarek, a uprawnień lekarzy. Szczególnie istotne zmiany do ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej wniosła nowelizacja ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i innych ustaw z 14 grudnia 1998 roku. Znowelizowane przepisy stworzyły dostatecznie precyzyjną i klarowną podstawę prawną do podej- mowania i prowadzenia swobodnej, indywidualnej lub grupowej praktyki pielęgniarskiej lub położniczej, na zasadach analogicznych jak to ma miejsce w przypadku indywidualnej lub grupowej praktyki lekarskiej. Na mocy odrębnych ustaw określających uprawnienia i kompetencje samorządów zawodów medycznych podjęcie rodzajowej praktyki indywidualnej lub grupowej wymaga zezwolenia właściwego organu samorządu. Artykuł 35 i 35a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej sankcjonuje możliwość zawierania kontraktów pomiędzy publicznym zakładem opieki zdrowotnej a innymi podmiotami trojakiego rodzaju: niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej, indywidualną lub grupową praktyką (pielęgniarską, lekarską) oraz osobami z wyższym wykształceniem medycznym świadczącymi świadczenia zdrowotne w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Należy zdawać sobie sprawę, że skutki działalności profilaktycznej mogą podlegać rozmaitym ograniczeniom. Zaliczyć można do nich nt.in. pomijanie w analizach długofalowego charakteru profilaktyki, uzależnienie gospodarowania budżetem systemu opieki zdrowotnej od względów politycznych, brak dostatecznego zrozumienia zdrowotnych i ekonomicznych konsekwencji profilaktyki dla ogółu społeczeństwa. W sytuacji konieczności ustawicznej kontroli kosztów jakiejkolwiek podejmowanej działalności, z uwagi na ograniczone zasoby finansowe, ekonomiczne konsekwencje podejmowanych decyzji w opiece zdrowotnej, jak i poza nią powinny stanowić przedmiot wnikliwej analizy. Zwolennicy działań profilaktycznych oprócz argumentów o charakterze medycznym, używają także argumentów o charakterze ekonomicznym, przemawiających za jej promowaniem. Ci, którzy nastawieni są sceptycznie do takiej argumentacji wskazują, iż działania profilaktyczne pociągająza sobą koszty w krótkim czasie nie dając gwarancji uzyskania pewnych długofalowych efektów. Zgodnie z tym podejściem, traktowanie profilaktyki jako sposobu ograniczania wzrostu kosztów nie jest w pełni uzasadnione. Należy jednak zwrócić uwagę, że alternatywą ponoszenia kosztów na profilaktykę medyczną jest finansowanie kuratywnej opieki zdrowotnej. Wśród kosztów tej formy opieki medycznej najbardziej ważącą pozycję stanowią koszty usług, które nie sąniezbędne lub posiadają niską marginalną użyteczność. Dotyczy to zwłaszcza usług szpitalnych stanowiących najsilniejsze źródło inflacji kosztów medycznych.

Działania jednostek medycznych i lekarzy w tym zakresie, są ograniczone ze względu na obowiązujące przepisy prawne. Jednocześnie szczególną rolę w kształtowaniu marketingu usług medycznych odgrywają następujące czynniki:

Szczególne miejsce wśród publicznych ZOZ-ów zajmują samodzielne publiczne ZOZ-y (dalej określane jako „SPZOZ-y”). SPZOZ-y są podstawową formą publicznych ZOZ-ów (art. 35c ust. 1 ustawy o ZOZ). Inne formy-jednostki budżetowej albo zakładu budżetowego-są dopuszczalne tylko jeżeli prowadzenie zakładu w formie SPZOZ-u „byłoby niecelowe lub przedwczesne” albo jeżeli SPZOZ nie może sam pokryć ujemnego wyniku finansowego, a organ założycielski postanowi o jego utrzymaniu w jednej z tych form (art. 60 ust, 3 i 4 ustawy o ZOZ).

Mechanizmy identyfikacji pacjenta realizowane są zazwyczaj poprzez nadawanie osobie unikalnych numerów, które pozwalają łączyć jej dane powstające w różnych miejscach, w rozproszonych bazach danych czy kartotekach.

ZOZ jest zespołem osób i środków majątkowych utworzonym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia, ale również utrzymywanym w tym celu, co oznacza, że nic musi do niego stosować się zasada samofinansowania, właściwa dla działalności gospodarczej: obowiązek utrzymywania spoczywa na „organie założycielskim”, która to obiegowa nazwa (mająca jednak umocowanie ustawowe, choć poza ustawą o ZOZ, a ponadto tylko w 1999 r.1) określa potocznie to, co ustawa nazywa „podmiotem, który utworzył ZOZ”. W rezultacie, organ założycielski ma szczególne obowiązki, których nie ma jego odpowiednik w odniesieniu do przedsiębiorstwa.

Reforma ochrony zdrowia, jej kształt i sposób prowadzenia były przedmiotem wieloletniej dyskusji. Szczególnie w okresie transformacji ustrojowej, w latach 90-tych, wyraźnie uwidoczniły się negatywne strony systemu odziedziczonego z przeszłości do których zaliczymy np. upolitycznienieopieki zdrowotnej w zakresie finansowania i zarządzania czy wzrost znaczenia „szarej” strefy powodującej niezadowolenie pacjentów. Uwypuklające się coraz bardziej wady stanowiły przesłankę do zmiany organizacji zasad funkcjonowania ochrony zdrowia. Wyznaczone priorytety skupiono w działaniach o charakterze organizacyjnym i finansowym. Przedmiotem rozważań stała się ekonomia – dziedzina która dotychczas pomijana była w rozważaniach o systemie opieki zdrowotnej.

Likwidacja zakładu opieki zdrowotnej tam, gdzie nic wynika to z nadmiernie rozbudowanej sieci służby zdrowia a jedynie z przyczyn finansowych, to nie koniec problemu. To powiększenie rzeszy bezrobotnych przy i tak wysokiej stopie bezrobocia, to zwiększone nakłady na wynikające stąd zobowiązania wobec zwalnianych pracowników, to wreszcie konieczność zapewnienia opieki zdrowotnej na danym terenie w innej formie. Łatwiej jest chyba utrzymać w takiej sytuacji coś, co już istnieje, niż doprowadzić do likwidacji i z czasem rozpoczynać tworzenie od podstaw.